Na het rapport van de International Labour Organisation (ILO) over de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage die is opgelegd door de overheid, is alles in beweging. Wat dit precies betekent voor de cao-onderhandelingen in het Cabinedomein is nog niet duidelijk. In deze nieuwsbrief beantwoorden we veel gestelde vragen van onze leden. Eén ding is voor ons wél duidelijk; wat er ook gebeurt, het cabinepersoneel zal er individueel nóóit op achteruit gaan ten opzichte van de overheidseis.

Wat is de ILO?

Nederland is aangesloten bij de International Labour Organisation (ILO), een onderdeel van de Verenigde Naties. De committee on freedom of association heeft een klacht behandeld over de wijze waarop de Nederlandse regering zich in 2020 heeft bemoeid met het collectieve onderhandelingsproces tussen KLM en de vakbonden. De overheid heeft de vakbonden verplicht om cao’s te wijzigen en om in te stemmen met door de overheid opgelegde arbeidsvoorwaarden voor een lange periode (de commitment clausule). Vakbonden hebben vrijheid van collectieve onderhandeling en deze vrijheid is geschonden. De arbeidsvoorwaardelijke eis is door de overheid opgelegd zonder enig overleg met de vakbonden vooraf, ondanks ons nadrukkelijke verzoek om betrokken te worden bij de voorwaarden van de overheid bij de staatssteun aan KLM.

Wie heeft de klacht ingediend bij de ILO?

Alle KLM bonden hebben zich verzet tegen de ingreep van de overheid in onze cao’s. In de zomer van 2020, toen de overheidseis bekend was en de commitment clausule nog niet was opgelegd, is FNV Cabine samen met drie andere KLM bonden in gesprek gegaan met het ministerie van Financiën. Wij hebben daar ons ongenoegen geuit over het inperken van de vrijheid van cao-onderhandelingen door de overheid. Ook is er vanuit FNV op landelijk niveau contact geweest met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De andere bonden die niet hebben deelgenomen aan het overleg met het ministerie, hebben een klacht ingediend bij de ILO. Samen hebben we ons gericht op de korte en de lange termijn.

Wat was de inhoudelijke overheidseis?

KLM heeft in 2020 in moeten stemmen met verschillende voorwaarden in ruil voor de staatsteun. Eén hiervan is dat KLM alle beïnvloedbare kosten met 15% omlaag brengt, hier vallen ook de loonkosten onder. In de staatssteunvoorwaarden aan KLM heeft de regering ook opgenomen dat alle werknemers vanaf een modaal salaris bijdragen. Deze overheidseis was dat KLM-ers bijdragen afhankelijk van de hoogte van hun salaris. Voor cabinepersoneel was de bijdrage afhankelijk van het salaris:

• 5% bij 1,5 keer modaal, dit is circa 4.000 euro bruto maandsalaris o.b.v. fulltime;
• 10% bij 2 keer modaal, dit is circa 5.500 euro bruto maandsalaris o.b.v. fulltime;
• 15% bij 2,5 keer modaal, dit is circa 6.500 euro bruto maandsalaris o.b.v. fulltime.

Wat is er afgesproken voor cabinepersoneel?

In 2020 hadden we al een cao voor KLM cabinepersoneel die liep tot 1 maart 2022. Na lang onderhandelen is er daarnaast een arbeidsvoorwaardelijke bijdrage afgesproken. Deze bijdrage is in lijn met de bijdrage zoals de overheid die vroeg, op basis van ‘de breedste schouders dragen de zwaarste lasten’. Deze afspraken zijn gemaakt voor de periode tot en met 31 december 2022. In januari 2020 hebben onze leden tijdens een democratische online ledenraadpleging met 96,9% ingestemd met de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage 2020-2022. Dit onder de dreiging van de regering dat er, zonder deze afspraken, geen staatssteun zou zijn voor KLM.

Wat was de commitment clausule?

Op 1 oktober 2020 was bovenstaande arbeidsvoorwaardelijk bijdrage voor het cabinepersoneel afgesproken voor de periode tot en met 31 december 2022. Een maand later eiste oud-minister Hoekstra plotseling dat alle KLM vakbonden binnen 24 uur een handtekening moesten zetten onder de ‘commitment clausule’. Met deze handtekening zou vastliggen dat de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage van toepassing is gedurende de hele periode van staatsteun, maximaal zes jaar. De twee FNV bonden (FNV Cabine en FNV Grond) en de VNV hebben zich niet aan de deadline van 24 uur gehouden. Hierop ontstond veel politieke druk vanuit oud-minister Hoekstra in de media. FNV Cabine heeft eerst onderhandeld met KLM over aanvullende afspraken waarin is vastgelegd dat over de invulling van de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage, het ‘hoe’, telkens opnieuw kan worden onderhandeld. Pas toen deze aanvullende afspraken waren gemaakt hebben wij, onder grote druk van Hoekstra, ook getekend.

Wat vindt FNV Cabine van de overheidsbemoeienis?

De cao voor KLM cabinepersoneel komt tot stand in onderhandeling tussen KLM en de cabinebonden, de overheid speelt hierin geen rol. Wij zijn als vakbond ondanks herhaaldelijk verzoek, door de overheid niet betrokken geweest bij de totstandkoming van de voorwaarden bij de staatsleningen. Wij hebben altijd benadrukt dat onze leden constructief willen meewerken aan de toekomst van KLM en dat juist daarom een dergelijk dictaat vanuit de overheid verkeerd valt. Op 20 augustus 2020 zijn wij samen met FNV Grond, CNV en VNC in gesprek gegaan met een topambtenaar van het Ministerie van Financiën in Den Haag. Er zijn toen belangrijke zaken opgehelderd: er bleek meer ruimte te zijn in de eisen van de overheid dan KLM deed voorkomen.

Wat is de aanbeveling van de ILO?

De ILO doet in haar rapport de volgende aanbeveling aan de Nederlandse overheid:

The Committee encourages the Government to engage in dialogue with the employers’ and workers’ organizations concerned with a view to ensuring that the duration and the impact of the above-mentioned measures are strictly limited to the exceptional circumstances faced and to ensure the full use of collective bargaining as a means of achieving balanced and sustainable solutions in times of crisis.

Wat is het gevolg van deze aanbeveling?

De ILO bevestigt het standpunt van FNV Cabine, dat de vrijheid van cao-onderhandelingen is geschonden door de Staat. De ILO is onderdeel van de Verenigde Naties en wordt zeer gerespecteerd door werkgevers en werknemers én door de Nederlandse overheid, die hierbij is aangesloten. De ILO doet deze aanbeveling aan de Nederlandse overheid. Uit de aanbeveling volgt voor ons dat de commitment clausule naar de toekomst toe niet meer houdbaar is. Simpel gesteld; dat in de toekomst de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage zoals de overheid deze vraagt, niet meer aan de orde zal zijn.

Wat betekent dat voor onze arbeidsvoorwaarden?

In het cabinedomein is de cao verlopen per 1 maart, maar is er vooralsnog nog wel een protocol over de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage tot en met 31 december 2022. We zoeken nu uit wat de juridische gevolgen zijn van onze stelling dat de commitment clausule naar de toekomst toe niet meer houdbaar is. Als de overheidseis van de baan is, per 1 maart of per 31 december, zal er opnieuw onderhandeld worden zonder dat we gebonden zijn aan de overheidseis en de daarbij behorende percentages. Dit is niet persé gunstig nieuws voor met name de lagere salarissen bij cabinepersoneel. KLM is namelijk ondertussen wel gebonden aan andere overheidseisen. Deze liggen op het gebied van duurzaamheid en de eis van de overheid dat 15% van de beïnvloedbare kosten moeten worden verlaagd. Wanneer het moment ook is, er komen stevige onderhandelingen aan gezien de situatie bij KLM. Wij stellen hierbij een duidelijke grens; het cabinepersoneel gaat er individueel nóóit op achteruit ten opzichte van de arbeidsvoorwaardelijke overheidseis. Het gaat ons erom de beste inhoudelijke afspraken te maken voor onze leden en voor het totale cabinekorps.

Wat doet FNV Cabine nu?

De precieze gevolgen van het ILO-rapport zijn nu nog niet duidelijk. Wij onderzoeken zorgvuldig de juridische consequenties voordat we richting KLM stelling nemen. Net zoals destijds bij de handtekening onder de commitment clausule, doen we dat zo snel mogelijk, maar wel zorgvuldig, zoals jullie van ons gewend zijn. Hierbij zetten we altijd het belang van onze leden voorop; het gaat om de beste inhoudelijke afspraken voor het cabinekorps. We zijn de afgelopen weken twee keer met alle KLM vakbonden bij elkaar gekomen om hierover te spreken en er staat ook weer een vervolgoverleg gepland. Ook op dit dossier staan we samen het sterkst.

April webinars

Ook de komende weken organiseren we regelmatig webinars met achtergrondinformatie, uitsluitend voor leden van FNV Cabine. Je bent van harte welkom om dinsdag 19 april, woensdag 11 of donderdag 26 mei deel te nemen en live al je vragen te stellen. We gaan online om 10:30 uur en starten om 11:00 uur. Leden kunnen deelnemen via deze aanmeldlink voor 19 april en deze aanmeldlink voor 11 en 26 mei.

Redactie FNV Cabine

Nog geen lid van FNV Cabine, maar wil je ook invloed? Meld je dan aan voor het introductielidmaatschap via www.fnvcabine.nl 

Democratisch, vernieuwend en eerlijk!