Een paar woorden bij mijn vertrek....

Ruim vier jaar geleden zette ik mijn eerste stappen in de wereld van het KLM cabinepersoneel. Dat deed ik als vakbondsbestuurder met een schat aan ervaring in tal van sectoren. In die ruim vier jaar heb ik ontdekt dat de cabinewereld zich daadwerkelijk onderscheidt van vele andere sectoren. Deels komt dat door totaal andere wetgeving, deels door afwijkende afspraken, bijvoorbeeld het senioriteitprincipe. Deels ook door het feit dat er geen enkele sector is waarin men naast onregelmatig werken ook nog eens geconfronteerd wordt met het doorkruisen van tijdszones. Het meest opvallende verschil met andere sectoren is voor mij echter dat het KLM cabinekorps sterk gericht is op oplossingen voor de korte termijn. Aan die oplossingsgerichtheid lijkt het belang voor de lange termijn in het verleden (en soms ook nog in het heden) ondergeschikt geweest te zijn. Dat zie je terug in de afspraken in de CAO en andere regelingen.

Wanneer je eenmaal vertrouwd bent met de feiten in de vorige alinea en je ‘de taal’, het jargon van de vliegende collega’s hebt leren verstaan en spreken, dan ben je in een wereld waarin ik me als vakbondsman als een vis in het water voelde, of beter gezegd: Als een vogel in de lucht! Vakinhoudelijk ben ik de afgelopen vier jaren voor stevige uitdagingen gesteld. Er zijn een paar zaken die ik expliciet wil noemen:

• De wijze waarop, kort na mijn aantreden, de erkenning door KLM als partij bij de CAO voor het KLM Cabinepersoneel werd geforceerd;
• De onderhandelingen over de CAO 2007, die vastliepen en al direct leidden tot een actie die zorgde voor een mooie demonstratie op het parkeerterrein achter gebouw 107 op Schiphol-Oost bij het afscheid van Leo van Wijk;
• De ontdekking, maar veel meer nog de erkenning, dat de werkdruk op Europa een steeds maar toenemend probleem is. Het vinden van echte oplossingen daarvoor vraagt een andere wijze van denken over de belasting die Europa-vliegen met zich meebrengt;
• Het pensioendossier. Als gevolg van afspraken uit het verleden leidde dit tot een beeld bij het korps dat ook op de lange termijn een heel goed pensioen mogelijk zou blijven met een relatief lage uittredingsleeftijd, zonder dat de financiering daarvan goed geregeld was;
• De komst, het voorwaardelijk live gaan, en uiteindelijk het ‘wegstemmen’ van PBS;
• Het balanceren tussen wat kan en wat verantwoord is op het moment dat sneeuw of aswolken de gehele operatie dreigen stil te leggen en er een groot beroep gedaan moet worden op de inzet en flexibiliteit van het korps;
• De complexe situatie rond het beëindigen van de bedrijfsactiviteiten binnen Martinair passage en de daaraan door de werkgevers (KLM en Martinair) gekoppelde vraag rond horizontale instroom van cabinepersoneel. Dit in het kader van wat zij noemden ‘a soft landing’.

Als ik terugkijk op de dossiers die wij als FNV Bondgenoten/Cabin Pressure de afgelopen jaren hebben opgepakt, dan durf ik te stellen dat we de meesten daarvan tot een goed einde hebben gebracht. De CAO’s die we hebben afgesloten waren het best haalbare in de gegeven situaties, ook al moesten we KLM regelmatig dwingen om met ons opnieuw aan tafel te gaan, waar anderen al hadden ingestemd. De regelingen in de CAO om veel sneller in deeltijd te kunnen gaan werken werden dankzij ons aangepast. We behaalden na jaren procederen een gerechtelijke uitspraak in de regelingen voor ex stand-by stewardessen, waarmee een aantal collega’s in de toekomst hun voordeel kan doen, vooral als KLM wil gaan meewerken aan een vlotte afwikkeling daarvan. Er werden, recent nog, gedegen financieringsafspraken gemaakt over de pensioenregeling tussen KLM en de vakbonden, met nog altijd een zeer gunstige verdeling van de premies. Daarnaast hebben we, na de nodige gesprekken, KLM ervan kunnen overtuigen dat het beëindigen van de bedrijfsactiviteiten bij Martinair, op grond van de bestaande afspraken in de CAO en bedrijfsregelingen, niet zou kunnen leiden tot horizontale instroom!

Wat (nog) niet kon worden opgelost is de werkdruk op Europa en het daar - naar mijn oordeel - mee samenhangende hoge ziekteverzuim van collega’s in de betreffende divisies. De afspraken die hieraan moesten bijdragen bleken in de praktijk helaas niet meer dan pleisters. De afspraken die daadwerkelijk leken te helpen, zoals bij voorbeeld het vliegen van 4 types, werden om andere redenen (vooralsnog eenzijdig) door KLM ingetrokken. Gelukkig heeft FNV Bondgenoten/Cabin Pressure bij de laatste onderhandelingen over de CAO met KLM een vernieuwingsagenda afgesproken, specifiek gericht op de WRR en levensfasebewust personeelsbeleid bij Inflight Services. Die agenda biedt het perspectief met elkaar in gesprek te kunnen raken over structurele oplossingen.

Ik hoop van harte dat in de gesprekken over de vernieuwingsagenda in het komende halfjaar structurele oplossingen zullen worden gevonden voor o.a. de werkdruk op Europa, een arbeidsvoorwaardenpakket dat aansluit bij de verschillende levensfasen en de zeggenschap over werken en vrije tijd voor CA’s. Voor dat laatste had PBS een uitgelezen kans kunnen zijn. Die kans is echter door de manier waarop het systeem door KLM werd doorgevoerd, op basis van de in 2008 met VNC gemaakte afspraken, helaas gemist.

Terugkijkend op mijn periode als vakbondsbestuurder bij FNV Bondgenoten/Cabin Pressure stel ik vast dat, vooral ook dankzij de inzet van onze actieve leden, we een ongekende ledengroei hebben doorgemaakt. Een ledengroei die mag worden toegeschreven aan de vele grotere en kleinere successen die we in de vorm van gedegen en structurele afspraken met KLM hebben kunnen boeken. We zijn niet meer weg te denken aan de overlegtafels, zijn een gerespecteerde gesprekspartner geworden voor KLM, het pensioenfonds(bestuur), de overige vakbonden en overheidsinstanties verbonden met het vliegen. Maar bovenal meen ik te mogen stellen dat we een plaats in de hoofden en harten van vele cabinecollega’s hebben veroverd en dat is het mooiste wat je als emancipatiebeweging, en dat zijn wij, kunt bereiken.

Kortom, van een pionierende maar altijd zeer vastbesloten club is FNV Bondgenoten/Cabin Pressure geworden tot een gedegen opererende en niet meer te passeren vakbondsafdeling bij KLM Inflight Services. Ik ben blij en trots dat ik daar vier jaar lang mijn steentje aan heb kunnen bijdragen! Vanuit de  basis die er nu ligt kan er worden doorgebouwd. Ik ben ervan overtuigd dat de grote groep actieve kaderleden in samenwerking met mijn collega Zakaria Boufangacha daarin succesvol zullen zijn.

De reden van mijn vertrek ligt er niet in omdat ik uitgekeken ben op het werk dat er in de cabinewereld binnen KLM voor een vakbondsbestuurder te doen is, integendeel zelfs. Er zijn nog uitdagingen genoeg in deze omgeving waarin ik met plezier vertoef. Wanneer er echter een indringend beroep op je wordt gedaan om één van de meest uitdagende functies in de vakbeweging op je te nemen, dan pak je zo’n kans. Zeker als je bijna 58 jaar bent, dat eigenlijk niet meer verwacht en je kunt laten zien dat je op die leeftijd nog wel degelijk zware uitdagingen aankunt. In mijn nieuwe functie word ik verantwoordelijk voor het realiseren van honderden CAO’s in vele sectoren.

Natuurlijk komt die uitdaging eigenlijk te vroeg, want ik was graag nog een paar jaar voor FNV Bondgenoten/Cabin Pressure actief geweest. Wanneer ik me echter realiseer dat ik inmiddels te maken heb met de derde EVP Inflight Services, dan denk ik dat ik niet  bestempeld kan worden als een ‘voorbijganger van zeer tijdelijke aard’. Daarnaast zijn jullie en KLM nog niet helemaal van mij af, want ik blijf vooralsnog het pensioendossier behandelen en maak daarnaast nog enkele lopende dossiers af.

Ik ben ervan overtuigd dat ik samen met de actieve leden in de afgelopen jaren iets heb kunnen bijdragen aan de emancipatie van het KLM cabinepersoneel. Ik hoop van harte dat ook jullie dat allemaal zo ervaren hebben. Voor de toekomst wens ik jullie alle goeds en vanuit mijn nieuwe positie binnen FNV Bondgenoten zal ik de ontwikkelingen in de cabinewereld natuurlijk met meer dan gemiddelde belangstelling blijven volgen. Wees daarvan overtuigd!

Met vriendelijke groet,

Leen van der List.